सगुणभक्तीचे मर्म--

श्रीराम. सामान्य माणसाला ईश्वर जवळ असून दूर झाला आहे. अंतर्यामी ईश्वराच्या निकट पोचून त्याच्याशी तदाकार होण्यास अंतःकरण पात्र व्हावे लागते. ती पात्रता येईपर्यंत ईश्वरावर प्रेम कसे करावे ही खरी अडचण आहे. ही अडचण दूर करण्यासाठी आपल्या भक्तीच्या सामर्थ्याने मोठमोठ्या भक्तांनी अव्यक्त ईश्वराला व्यक्त सगुणात आणला. भक्तांनी प्रेम केलेले ईश्वराचे सगुण रूप त्याच्या रसस्वरूपाचे प्रतीक असते. त्या मूर्त रूपाशी प्रेमाने समरस होता आले, तर ईश्वराच्या प्रेमस्वरूपाचा अनुभव आल्याशिवाय राहात नाही. हे होण्यासाठी काय करावे?

एखाद्या सुंदर मानव देहाकार मूर्तीमध्ये ईश्वराची / सद्गुरूंची भावना करावी. तिच्याशी प्रेमसंबंध जोडावा. तिच्या सेवेने जीवन भरून टाकावे. येथे भक्ति आरंभ पावते. सगुणाच्या उपासनेमध्ये रमलेल्या माणसाचे अंतःकरण ईश्वराने - सद्गुरूंनी भरून जाते. जीवनाच्या सर्व व्यवहारांमध्ये आपली उपास्यदेवता संगत सोबत करते असा प्रत्यक्ष अनुभव भक्ताला येतो. तिच्या नजरेखाली त्याची सर्व कर्मे घडतात. त्याचे आचरण आपोआप सदाचरण व सत्कर्माचरण होते. ईश्वर चरणी त्याला रति उत्पन्न झाल्याने अन्य सर्व ठिकाणी त्याला विरक्ती प्राप्त होते.

अशा भक्ताच्या अंतर्यामी उपासना मूर्तीचा आवेश होऊन तिच्यातील सुप्त चैतन्य प्रतिसाद देऊ लागते. भक्ताच्या जीवनाचा भार त्याची उपास्य देवता उचलते. तीच त्याला आपल्या अधिक निकट ओढून घेते. मी देह आहे असे जोपर्यंत वाटते, तोपर्यंत तो देह कुणाच्या तरी हाती सोपवल्याशिवाय त्यावरील माझेपण क्षीण होत नाही. सगुणोपासनेचे हे मर्म आहे!

~ परमपूज्य बाबा बेलसरे (प्रेमयोग)