आरोग्यपूर्ण अध्यात्मिक साधनेसाठी पूज्य बाबांनी सांगितलेले आरोग्यवर्धक कषाय !!

परमपूज्य बाबा बेलसरे हे अतिशय शिस्तबद्ध आयुष्य जगणारे होते. साधकाने स्वतःच्या तब्येतीची काळजी नीट घेतली तरच त्याला मनासारखे साधन करणे शक्य होईल याबद्दल त्यांचा कटाक्ष होता. अनेक प्रवचनांतून आपण सर्वांनी ते योग्य आहारावर किती भर देत हे पाहिलेच आहे. त्याच एका प्रवचनात ते या आरोग्यवृद्धी करणाऱ्या कषाय पेयाबद्दल माहिती देतात. हे कषाय अत्यंत गुणकारी असून पचनशक्ती, भूक, निद्रा, उत्साह वर्धन अशा अनेक बाबतीत उपयोगी आहे. सत्पुरुषाने सांगितलेल्या या पेयाचा आपणा सर्वांना फायदा मिळावा आणि निरोगी अध्यात्मिक जीवन जगण्यासाठी त्याचा आपण उपयोग करून घ्यावा यासाठी इथे देत आहे – (A “Kashaya” recipe given by Poojya Baba Belsare that helps improve one’s health and aids in betterment of Paramarthik sadhana.)

कषाय साधन व कृती (Ingredients and Recipe of Kashaya)

1) धणे १०० ग्रॅम (Coriander seeds – 100 gram)
2) बडीशेप ५० ग्रॅम (Saunf / fennel seeds – 50 gram)
3) जिरे २५ ग्रॅम (Cumin seeds – 25 gram)
4) बाळंतशेपा ५० ग्रॅम (Dill seeds – 50 gram)
5) गोखरू २५ ग्रॅम (Small caltrops – 25 gram)
6) वावडिंग २५ ग्रॅम (Embelia ribes or false black pepper – 25 gram)
7) मेथी १० ग्रॅम (Fenugreek seeds – 25 gram)
8) सुंठ १० ग्रॅम (दमा असल्यास) (Dry ginger powder – 10 gram, if one has asthma or bronchitis problem)
9) ज्येष्ठमध २० ग्रॅम (खोकला असल्यास) (Mulethi / Liquorice – 20 gram if one has frequent cough)

हे सर्व पदार्थ एकत्र करून थोडेसे लालसर रंगावर भाजावेत. गार झाल्यावर मिक्सर मधून काढावेत. कषाय तयार करताना चहा सारखेच करायचे आहे. 3/४ कप पाण्यात १/२ किंवा १ चमचा साखर आणि १ चमचा ही पावडर घालून उकळी आणणे. उकळी आल्यावर गाळून थोडेसे दूध घालणे.
Mix all the ingredients and roast till they become slightly reddish brown. Let it cool. Grind them together. Preparing kashaya is very similar to tea making. Add ¾ cup of water, ½ to 1 spoonful of sugar and 1 spoon of Kashaya powder. Let it boil. Strain it and add little milk

काहीही झाले तरी मी तुला सोडणार नाही! ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

(ज्ञानेश्वरी खंड ८ मधून)

सद्गुरूंची आज्ञा का पाळायची? ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

(ज्ञानेश्वरी खंड ८ मधून)

वासनात्यागे सुख होई मनुजा... ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

प्रपंच आणि परमार्थ! ~ श्रीमहाराज

||श्रीराम समर्थ||

तुम्ही थोडं सद्गुरूंवर प्रेम करा; ते तुम्हाला प्रेमाचं घबाड देतील!!! ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

शिष्य तयार झाला की सद्गुरूंना आनंद होतो!! ~ पूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

(ज्ञानेश्वरी खंड ८ मधून)

Naama should have the SUPREME VALUE !!

||Shriram Samarth||

सद्गुरू आज्ञा पालन हा अभ्यास! ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

आपल्या सद्गुरूंनी सांगितलेली आज्ञा पालन करणं हा अभ्यास आहे. सद्गुरू जे सांगतील ते मला योग्यच सांगतील. तिथे आपली अक्कल चालवायची नाही. त्यांनी जर सांगितलं स्वस्थ बैस, तर हाच अभ्यास आहे. ते जे सांगतील ते! त्याचं कारण असं आहे, की माझं जे कर्म आहे ते संपण्याकरता त्यांच्या आज्ञेचं पालन करणं जरूर आहे. मला याचा अत्यंत फायदा झाला. मला असं पाहिजे, तसं पाहिजे हे माणसाच्या मनातून जाता जात नाही. ते जर जायला हवं असेल तर तुम्ही सांगा मी काय करू ते. एकदा महाराजांना मी असा प्रश्न केला, " समजा, मी आईबापाचं ऐकतो आहे. आईबाप साधी माणसं आहेत. त्यांचा हेतू चांगला पण सध्याची परिस्थिती माहीत नाही. त्यांचं ऐकताना माझं व्यवहारात नुकसान झालं तर?" यावर महाराज म्हणाले, "जिथे हेतू शुद्ध आहे, तिथून जे येतं ते प्रारब्धाला अनुकूलच येतं; त्याच्या उलट होणारच नाही"

अजून एक गोष्ट अशी की कुणाचं तरी ऐकलं पाहिजे ना! माझं म्हणणं असं की या ऐकण्यामध्ये आपल्या बुद्धीला वळण लागतं. तिचा उच्छृंखलपणा कमी होतो. सद्गुरूंचा हेतू काय असतो, तर तुमची कर्मामधील जी आसक्ती असते ती कमी करणं हे त्यांचं काम आहे. क्षुद्र गोष्ट असते पण त्यामागे जी उर्मी असते ती आणि तिचा जोर कमी करणं हा हेतू असतो.

~~ परमपूज्य बाबा बेलसरे (ज्ञानेश्वरी खंड ८ मधून) 

ज्ञानेश्वरीचा आठवा खंड आता उपलब्ध!

श्रीराम समर्थ! 

पूज्य बाबांचा ज्ञानेश्वरी वरील आठवा खंड कालपासून गोंदवल्यात उपलब्ध झाला आहे. आधीचे सात खंड आहेतच. त्याबरोबर अजून काही खालील पुस्तके जी मध्यंतरी उपलब्ध नव्हती ती देखील आता मिळतील. उत्सवास जात असलेल्यांनी अवश्य लाभ घ्यावा!

श्रीमहाराजांचे बोधवचन १४ -

||श्रीराम समर्थ|| 

नाम --

१४) नामाच्या आनंदाचा झटका आला की मनुष्य स्वतःला विसरेल आणि जगाला सुद्धा विसरेल. काही काळ तो त्या अवस्थेत राहील. त्यातून थोडा खाली आला तर त्याची दृष्टी निराळी असेल. पण नाम पचले की मग तो साध्या माणसासारखाच दिसेल.

~~ श्रीराम. श्रीमहाराज अनेक ठिकाणी सांगतात की नाम व परमात्मा एकच आहेत. आणि जिथे परमात्मा आहे तिथे आनंद असणारच. किंबहुना परमात्मा आनंदरूपच आहे. मनुष्याची काळजी, चिंता, दुःख ही सर्व कालाधीन आहेत. आपल्याला काल घडून गेलेले वज्रलेपासारखे हृदयात कोरले जाते म्हणून ताप, उद्या काय होणार याची चिंता जळते म्हणून व्यग्रता आहे. तेव्हा हा काळ थोडा वेळ का होईना मनुष्य विसरला तर काळजी चिंता दुःख राहणारच नाही असे महाराजांचे कळकळीचे सांगणे आहे. “आलाच आहात तर तुमच्या काळजीचे गाठोडे रामाच्या पायापाशी ठेवून जा ना!” असे महाराज गोंदवल्यास आलेल्या प्रत्येकास सांगत. किती खोल अर्थ आहे त्यामध्ये!

नामात रममाण होणे ही आयुष्याची इतिकर्तव्यता व्हावी असे पूज्य बाबा बेलसरे सतत सांगताना आढळतात. अशा या नामात आहे काय? तर स्वतःला आणि स्व-केंद्रित सर्व गोष्टींना फाटा देण्याचे सामर्थ्य ह्यात आहे. नामाचे प्रेम येणे ही थोडीथोडकी गोष्ट नाही. आत्यंतिक गुरुकृपा आणि तळमळीने केलेले नाम-साधन ह्यातच फक्त नामाचे प्रेम आपणास बहाल करण्याचे सामर्थ्य आहे. स्व गेला की जग गेलेच! कारण आपले जग हे स्वतःभोवतीच गुरफटलेले असते. नामाच्या संगतीत हा विसर पडला तर मनुष्याचे जीवन किती आनंदमय होईल! अविरत प्रयत्न आणि सद्गुरूंची प्रार्थना यानेच हे शक्य होऊन मनुष्य तो आनंद भोगेल. असा हा आनंद भोगलेला मनुष्य साहजिकच चारचौघांच्या सारखा दृश्यात रमणार नाही. त्याच्यात आंतरिक बदल होईल. किंबहुना हा आंतरिक बदल हेच साधनेचे मर्म आहे.

एकदा का अशी गोडी लागली की माणूस त्यात रमूनच जातो. पण याचा अर्थ तो वास्तवाच्या पलीकडे जातो असे नाही. सुरुवातीचा काल कदाचित तो थोडा वेगळा भासेल पण एकदा का नामाची सवय अंगी दृढ झाली की तो सर्व सामान्य मनुष्याप्रमाणेच राहील. सगळ्यात भाग घेईल; परंतु त्याचे मन मात्र नेहमी भगवंताच्या – सद्गुरूंच्या प्रेमाने ओथंबलेले राहील! 

आनंदाची उकळी नाम तुझे!!!

||श्रीराम समर्थ||

परमार्थ हा अतिशय शुद्ध हवा; त्यामध्ये भेसळ उपयोगाची नाही!

||Shriram Samarth||

साधकाला सावध असलेच पाहिजे! A Sadhaka must always be alert and cautious!

||श्रीराम समर्थ||

उत्तम साधनेसाठी मनाचे समाधान मिळवणे व ते टिकवणे महत्त्वाचे!

||श्रीराम समर्थ||

अध्यात्म संवाद इथे download करावा --

श्रीराम! 

"अध्यात्म-संवाद" या ४ भागांबद्दल आपण ऐकले असेलच. पूज्य बाबा बेलसरे (प्रो. के. व्ही. बेलसरे) यांनी आणि काही त्यांच्या निकटच्या साधक मित्रांनी केलेला हा अध्यात्मिक संवाद. हे चार भाग वाचलेल्यांना पूर्ण कल्पना असेलच की हे नुसते अध्यात्मिक संवाद नव्हेत तर श्री ब्रह्मचैतन्य गोंदवलेकर महाराजांनी व नामस्मरणावर निष्ठा असलेल्या इतर संतांनी जे काही समाजासमोर आपले विचार मांडले त्याचे हे एक उत्तम, अभ्यासपूर्ण आणि भावपूर्ण संकलन आहे. असे हे संकलन अतिशय श्रम घेऊन करणाऱ्या श्रीयुत म. वि. केळकर यांना शतशः धन्यवाद!

मनुष्याच्या अध्यात्मिक जीवनात येणाऱ्या सर्व शंकांचे यथायोग्य रीतीने यात निरसन केलेले आहे. तेव्हा ज्यांच्या वाचनात हे ग्रंथ अद्याप आले नसतील त्यांच्यासाठी हे चारही भाग विनामूल्य Online उपलब्ध आहेत. त्यांचे URL खालीलप्रमाणे. त्याचबरोबर याच लेखकाचा नारद-भक्तिसूत्रे हा ग्रंथ देखील उपलब्ध आहे. इच्छुकांनी तो संकेतस्थळावरून download करून घ्यावा ही विनंती!

भाग १ - https://www.scribd.com/doc/48388642
भाग २ - https://www.scribd.com/doc/48388547
भाग ३ - https://www.scribd.com/doc/48388195
भाग ४ - https://www.scribd.com/doc/48388014
श्री नारद भक्तिसूत्रे - https://www.scribd.com/doc/52893599

जे भगवंताच्या आड येतं ते निश्चयानं सोडणं याचं नाव संन्यास! Sannyasa means decidedly leaving the things that come in the way of attaining God.

||Shriram Samarth||

परमपवित्र तो परमार्थी!!

||श्रीराम समर्थ||

गुरु ओळखावा कसा?

||श्रीराम समर्थ||

सदगुरूंकडून येणाऱ्या शक्तीचा प्रवाह घेण्याची क्षमता हवी!

||श्रीराम समर्थ||

जीवनातून सद्गुरू नाहीसे झाले तर जगायचे कशाला?

||श्रीराम समर्थ||

वैकुंठ कैलास आम्हा सद्गुरूपाय !! ~ सत्शिष्य श्री आनंद सागर

||श्रीराम समर्थ||

रामनामावीण जगत शून्य रे गड्यांनो! ~ श्री रामानंद महाराज

||श्रीराम समर्थ||

Naama is the Real Mouna (Silence) in Paramartha!

||Shreeram Samarth||

आपल्या सत्कर्माने सद्गुरूंना आनंद व्हावा!

||श्रीराम समर्थ||

पूज्य भाऊसाहेब केतकरांची गोष्ट !

||श्रीराम समर्थ||

काय वर्णू आता गोंदवल्याची ख्याती | जेथे प्रगटली चैतन्यमूर्ती || __/|\__

||श्रीराम समर्थ||

A Sadhaka's Chariot Propagates On ...

||Shriram Samarth||

Be in a continuous stream of Naama!

||Shriram Samarth||

निस्वार्थी प्रेम करणाऱ्याला परमार्थ लांब नाही! ~ श्रीमहाराज

||श्रीराम समर्थ||

उत्तम साधनेसाठी प्रत्याहार अति आवश्यक!

||श्रीराम समर्थ||

भगवंताच्या नामातील प्रचंड ताकद!

||श्रीराम समर्थ||

Practising the Presence of Sadguru is the Essence!

||Shriram Samarth||

जो नाम घेतो तो माझा ! The One Who Chants Naama is Mine! ~ Shri Maharaj

||Shriram Samarth||

Erase the Ego! ~ Shri Maharaj

||Shriram Samarth||

आतून वृत्ती तयार झाली की प्रत्येक गोष्टीत चमत्कार दिसेल!

||श्रीराम समर्थ||

साधनेतला शक्तिपात (Very Important for Sadhakas) --- पूज्य बाबा बेलसरे

भगवंताच्या स्मरणाची आपली शक्ती सूक्ष्म आहे. त्याउलट स्थूल आहे. साधनेने सूक्ष्म झालेले आपले मन पुन्हा स्थूलात गेले की शक्तिपात झाला. यासाठी सगळ्यात महत्त्वाचे असेल तर सबंध जग निर्दोष पाहायचे आहे, कारण जग परमात्म-स्वरूप आहे. त्याउलट दोष पाहणे आहे. तेव्हा मी जर नामस्मरण करून निंदा केली तर शक्तिपात होतो. तासभर जप केला, बाहेर येऊन दुसऱ्याच्या घराच्या भानगडीत लक्ष घातलं, जग कसं बिघडलंय यावर चर्चा केली की तासभर केलेला जप हवा होऊन जातो. हे इतकं सूक्ष्म आहे की आपल्या लक्षात येत नाही. परमात्मस्वरूपाला प्रेमाशिवाय काही चालत नाही. त्यामुळे जर एखाद्याचा द्वेष केला, म्हणजे परमात्मस्वरूपाच्या उलट वागलो, साधनावर पाणी पडलंच. हे कसं होतं—लहानपणी आपण काळ-काम-वेगाची गणितं शिकायचो. त्यात उदाहरण असायचं- एक हौद आहे. त्याला वरून दोन तोट्या पाणी भरायच्या आहेत आणि खाली चार तोट्या पाणी रिकामं करायच्या आहेत. म्हणजे जरी वर पाणी भरत असेल तरी खालून चार तोट्या सोडल्यावर काय होईल सांगा? पाणी राहणार नाही; फक्त ओल राहील. त्याप्रमाणे केलेला जप पूर्ण वाया जाणार नाही, पुढच्या वर्षी पुन्हा उत्सवाला जावं इतकी भावना राहील पण याच्या पुढे जाणार नाही. हे कशासाठी समजून घ्यायचं? आपलं चुकतं कुठे हे समजण्यासाठी! म्हणून निंदा केली, द्वेष केला, की गेलं सगळं. काळजी तर महाराजांना अजिबात पसंत नव्हती. जो मनुष्य काळजी करतो, त्याच्या जवळ राहायला मला कष्ट होतात असे ते म्हणत. कारण, काळजी म्हणजे परमात्मस्वरूपाविषयीच संशय आणि भीती. परमार्थाचं मूळच जिथे निर्भय होण्यामध्ये आहे, तिथे काळजीला स्थान असेलच कसं?

असा आपला शक्तिपात सारखा होत असतो. खाऊ नये ते खाणं, वासना, दुसऱ्याचा द्वेष- निंदा करणं, किंवा मोहाला बळी पडणं, या सगळ्या शक्तीपाताच्या तोट्या आहेत. म्हणून साधकाला थोडसं व्रतस्थ राहणं जरूर आहे. आचरण सांभाळलंच पाहिजे. आपली वृत्ती इतकी सात्विक, सरळ, निष्कपट, केल्याशिवाय हृदयात सद्गुरू किंवा भगवंत कसा साठणार?     

आपले ज्ञान किंवा लौकिक खऱ्या ज्ञानाच्या आड येऊ देऊ नका ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे Don't let the formal education and societal position get in the way of real dnyaana! ~ Paramapoojya Baba Belsare

सद्गुरूने सांगितलेले साधन जितके सामान्य मनुष्यास जमेल तितके ज्यांच्याजवळ जास्त विद्या, धन किंवा मान मरातब असेल त्यांस जमणार नाही. याचे कारण सामान्य माणूस शंका काढत बसत नाही व सद्गुरूंवर पूर्ण विश्वास ठेवून साधन करतो. जितकी विद्या जास्त तितक्या शंका अधिक. ब्रह्मानंद बुवांसारखे अधिकारी शिष्यच त्या योग्य होत. त्या काळचे षटशास्त्री म्हणून लौकिक असलेल्या या महात्म्याने नामाला आपली जीभ विकली. त्यानंतर शास्त्र चर्चा करण्यास आलेल्यांना ते सरळ नाही म्हणून सांगत. ही जीभ मी नामाला विकली आहे असे म्हणत. असा मीपणा त्यागून जो विद्वान नामाच्या पाठीमागे लागेल त्यालाच ते साधेल; अन्यथा विद्या वा ज्ञान हे आड येण्याचीच शक्यता जास्त !


(The way a common man can devote himself to Saadhana, a person with more education, money or respect in the society cannot. A common man is not doubtful and has utter faith in Sadguru's preaching. More the formal education, more are the doubts. Only great satshishyas like Brahmanand Buwa can do it. He was revered in those days for his in-depth study of shastras. But he literally sold his tongue (vaani) for Naama. Whoever used to insist on discussions on those spiritual scriptures, he used to deny fiercely, saying he has sold his tongue to Naama. Only if the so-called acclaimed people become egoless and go behind Naama, it's possible for them. Else, formal education or intelligence may prove detrimental in this path!) 

शिष्याचे पंच-प्राण कोणते? ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

||श्रीराम समर्थ||

श्रीमहाराजांचे बोधवचन १३ –

नाम— 

१३) नामात एका आनंदाशिवाय दुसरे काही नाही.

~~ श्रीराम. शास्त्रप्रचीती, गुरुप्रचीती आणि आत्मप्रचीती या तिन्ही कसोट्यांवर जे उतरते ते खरे ज्ञान. आणि श्री ब्रह्मचैतन्य गोंदवलेकर महाराजांची वचने या तिन्ही कसोट्यांवर पुरेपूर उतरतात असे त्यांचे अनेक शिष्य वरचेवर सांगतात. “नाम” हा माझा प्राण म्हणणारे श्रीमहाराज नामरूप होते आणि त्यामुळेच नाम हे आनंदरूप आहे हे ते ठामपणे सांगू शकले. महाराज अनेक ठिकाणी “शांती”, “आनंद” आणि “समाधान” हे एकाच अर्थाने वापरतात. तेव्हा नाम हेच शांतीरूप आणि समाधानरूप आहे यात शंका नाही.

त्यांना समजले पण मग आम्हाला हे का समजत नाही? असा प्रश्न साहजिकच उद्भवतो. महाराजांना काही जणांनी विचारले, नामात लक्ष लागत नाही, काय करावे? महाराजांनी प्रतिप्रश्न केला, “तुमचे लक्ष कशात लागते?” त्यावर काही लोक म्हणाले, “कशातच लागत नाही”. मग महाराज म्हणाले, तुमचे कशातच लक्ष लागत नाही, मग नामात लागत नाही हे साहजिकच आहे. आणखी काही लोक म्हणाले, “काही गोष्टीत (उदा.- करमणुकीच्या साधनांत) आमचे लक्ष लागते; पण नामात लागत नाही.” मग महाराजांनी पुन्हा विचारले, “त्या गोष्टीत का लागते? कारण त्याची तुम्हाला आवड आहे म्हणून!” तीच आवड नामात आली की नामातही लक्ष लागेल.” ही आवड नामात येण्यास उपाय कोणता? तर नाम घेणे, मनापासून नेटाने घेणे हाच त्यावर उपाय आहे.

आपले नाम dry- कोरडे होते. कारण आपण नामाच्या अर्थाकडे लक्ष देत नाही, असे पूज्य बाबा सांगतात. नाम म्हणजे माझा सदगुरुशी – भगवंताशी असलेला थेट दुवा आहे, नाम घेणे म्हणजे जगद्व्याप्त परमेश्वराला आळवणे, त्याला आठवणे आणि “मी तुझा आहे” हे मनात म्हणणे होय. मुख्यतः नाम मध्यमेतून पश्यंती वाणीत गेले की हा अर्थ जास्त स्पष्ट होतो. आणि हे नाम घेत गेले की स्वतःचे स्वतःलाच कळते. तेव्हा बाकीची व्यवधाने थोडी का होईना बाजूला सारून “मी मनापासून नाम घेईन” हा निश्चय व्हावा लागतो. कित्येक लोक सांगतात की नाम घेतल्याने आमचा “Stress” (आज हा परवलीचा शब्द झाला आहे) खूप कमी झाला आहे. आतूनच शांत वाटते. ही नामाची शक्ती आहे. जे नाम प्रत्यक्ष ईश्वर आहे ते जपल्यावर दृश्याच्या पलीकडील शांतीचा अनुभव आल्याशिवाय राहणार नाही असे सर्व संतांनी छातीला हात लावून सांगितले आहे. तेव्हा त्यांच्या शब्दावर पूर्ण विश्वास ठेवून नामाशी थोडे तरी तादात्म्य पावण्याचा अनुभव येवो हीच श्रीचरणी प्रार्थना! 

परमपूज्य बाबा बेलसरेंची निरासक्ती आणि नामाचे निरतिशय प्रेम – Non-attachment of Paramapoojya Baba Belsare and his amazing love for Naama—

(अध्यात्म-संवादातून)— बाबांचा वाढदिवस म्हणून आम्ही बाबांसाठी काही भेटवस्तू घेऊन त्यांच्याकडे गेलो. काहीशा नाराजीने ते म्हणाले, “कोणी सांगितला हा उपद्व्याप तुम्हाला?” पुढे म्हणाले, “खरं सांगतो, मी घरात राहणारा संन्यासी आहे. मागे दादरहून मालाडला आलो तेव्हा तिथले सगळे सामान विकून टाकले. पुस्तके मात्र घेऊन आलो. तेव्हा तुम्ही नाही त्या (भेटी देण्याच्या) फंदात पडू नका. मला आवडते ते करा. तुम्हाला नामाचे व श्रीमहाराजांचे प्रेम लागू द्या. ते अजून का लागत नाही, म्हणून माझा जीव तळमळतो; तेव्हा तेवढे करा. मी तुमचा अनादर करतो असे समजू नका; पण तेवढे नाम घ्या म्हणजे मला सगळे पावले!  

 (Excerpt from Adhyatma-Samvaad)—It was Baba’s birthday; so we had gone to meet him carrying a small gift for him. Little upset, he said, “Who told you to do this?” Later he said, “Frankly speaking, I am a Sannyasin living in home. When I came to Malad leaving Dadar years back, I sold all the belongings over there, except the books. Therefore, don’t try to give such things to me. Instead it would be better if you do what I love. May you develop love for Naama and Shri Maharaj. I feel the agony why don’t you develop the same yet! Please do not think that I am disrespecting you; but chant Naama so that I will get everything!

श्रीमहाराजांचे बोधवचन १२ --

नाम-- 

१२) 'मी ब्रह्म आहे' या अनुभवातसुद्धा मीपण आहे. नाम त्याच्याही पलीकडे आहे. 

~~ नामाच्या बाबतीतली श्रीमहाराजांची अत्युन्नत भावना आपण सगळे जाणतोच. त्या सर्व भावनांमध्ये "Par excellence" म्हणता येईल असे हे बोधवचन आहे. यातून महाराजांना अध्यात्मामध्ये- साधनामध्ये "मीपणाची" जाणीव गळून पडणे किती महत्त्वाचे वाटत होते हे समजून येते. मी रामाचा दास आहे असे गर्वाने सांगणाऱ्या महाराजांना तुकोबांप्रमाणे "अद्वैती तो नाही माझे समाधान, तू देव मी भक्त ऐसे करी" असे वाटत होते ह्यात नवल ते काय. 

नाम हे सर्व दृश्याच्या पलीकडे आहे, एवढेच नव्हे तर नाम म्हणजेच ओंकार, नामातूनच हे विश्व निर्माण झाले हे महाराजांनी अनेक ठिकाणी सांगितले आहे. अदृश्य ईश्वराला जेव्हा हे विश्व निर्माण करण्याची प्रेरणा झाली तेव्हा जे स्फुरण आले ते म्हणजे नाम! तेव्हा नाम सगळ्याच्या पलीकडे आहे आणि म्हणूनच ते अनादी अनंत आहे! ईश्वर म्हणजेच नाम आणि नाम म्हणजेच ईश्वर! त्यामुळेच नाम सगळ्याच्या पलीकडे आणि मोक्षाचे – मुक्तीचे द्वार आहे; किंबहुना नामात राहणे हीच मुक्ती होय!

यामध्ये अजून एक मुद्दा स्पष्ट होतो, तो म्हणजे जोवर अनुभव आहे तोवर द्वैत आहे. त्यामुळे “मी ब्रह्म आहे” हा अनुभव येतो आहे तोवर द्वैत आहे. अनुभवरूप होणे आणि नामरूप होणे हे एकच आहे. श्रीमहाराज नामरूप होते. केवळ जगाला नामाचे महत्त्व सांगण्यासाठीच त्यांचा जन्म होता आणि त्या एकाच ध्येयाने ते आयुष्यभर आणि त्यानंतरही झटले. अशी महती असणारे नाम घेताना परमपूज्य बाबा बेलसरे म्हणत त्याप्रमाणे “नाम घेताना आपण काहीतरी अमूल्य वस्तू जपतो आहोत असा भाव ठेवून घ्यावे” हे वाक्य साधकाने प्राणापलीकडे जपले पाहिजे.

ध्यान कसे करावे? (How should we meditate?) ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

।।श्रीराम समर्थ।।

Once a man asked Shri Maharaj, “How should we meditate?” Shri Maharaj said, “The way we drink water upon feeling thirsty! See the image of God or Sadguru again and again and try to fix it deep within!” ~ Paramapoojya Baba Belsare

श्रीमहाराजांचे बोधवचन ११ -

||श्रीराम समर्थ|| 

नाम –

११) आयुर्वेदाने रोग मुळापासून जातो. पण त्याला वेळ लागतो. तसे नामाने वेळ लागेल पण सर्व रोग मुळापासून जाईल. इंग्रजी औषधाने रोग वरवर नाहीसा होतो किंवा इंजेक्शन दिल्याने दुःखाची जाणीव कमी होते, पण रोग आत असतोच. तसे इतर साधनाचे आहे.

~~ श्रीराम. नामाचे महत्त्व सांगताना जी अनेक उदाहरणे महाराज देत त्यातील हे एक महत्त्वाचे उदाहरण. मनुष्य परमार्थाला लागतो तो रोगाचे- भवरोगाचे निर्मूलन होण्यासाठी. ह्या भवरोगाला कारण असते ते माणसाचे मन- त्याचे विकार- त्याच्या भगवंताशिवाय असणाऱ्या वृत्ती. जोवर या बाबींवर नियंत्रण येत नाही, तोवर रोगाचे उच्चाटन अशक्य. “मन एव कारणं बंधमोक्षयोः” असे म्हणतात ते याच कारणासाठी. हे मन बदलणे ही प्रक्रिया सुरु झाली म्हणजे माणूस परमार्थाला लागला असे म्हणता येईल. “नाम” हे असे साधन आहे, जे यावर रामबाण औषध आहे. इतरत्र भटकणाऱ्या मनाला आवर घालण्यासाठी नाम हे आयुष्याचे सर्वोत्तम मूल्य झाले पाहिजे असे परमपूज्य बाबा बेलसरे अनेक ठिकाणी सांगतात.

वर म्हटल्याप्रमाणे नाम हे मुळापासून बदल घडवून आणणारे असे एकमेव साधन आहे. नाम हे भक्तिमार्गाचे मर्म आहे. ज्ञानमार्गामध्ये हा बदल माणसाला स्वतःच्या मनावर आहार-विहार यांच्या संयमाने बळजबरीने आणावा लागतो. त्याशिवाय ज्ञानमार्ग पुढे चालू शकत नाही. भक्तिमार्गात- नाममार्गात मात्र जेव्हा भगवंताच्या प्रेमाने भिजून जाऊन भक्त त्याला आवडीने पुकारतो- नाम घेतो- तेव्हा त्याचे मन आपोआप त्या धारेमध्ये डुंबू लागते आणि मनाची दृश्याची खेच कमी होते.

यासाठी पूज्य बाबा बेलसरेंनी एके ठिकाणी पाणी आणि अग्नी याचे उदाहरण दिले आहे, जे इथे अतिशय प्रयुक्त आहे. पाणी देखील स्वच्छ करते, त्यात “बदल” (change) घडवते. अग्नी हा जाळून टाकतो आणि रूपांतर (transformation) करतो. म्हणून “नाम” हा अग्नी आहे! हिंदू वेदांमध्ये अग्नीला अतिशय महत्त्व आहे. ऋग्वेदातला पहिलाच मंत्र अग्निमंत्र आहे. तेव्हा असा हा नामरूपी अग्नी मनुष्याचे विकार जाळून टाकतो आणि विकारग्रस्त प्राण्याचे सत्पुरुषात रूपांतर करतो. याचे अजून एक कारण म्हणजे आयुर्वेद जसा पूर्वापार एकाच तत्त्वावर आधारित आहे, तसे नाम हे अनादी अनंत आहे. त्यात बदल नाही, वाढ नाही- घट नाही. असे जे कधीही न बदलणारे असते तेच मनुष्याच्या अंतःकरणाचा ठाव घेऊ शकते आणि त्याच्यात पारमार्थिक परिवर्तन करू शकते. मुळापासून रोग हटवणारा आयुर्वेद आणि नाम यांची यास्तव महाराजांनी समानता दर्शिविली आहे. कदाचित ज्ञानमार्गात लवकर आढळणारी सिद्धी, अनुभव नाममार्गात दिसणार नाहीत, किंवा त्याला वेळ लागेल; परंतु, जे साधेल ते कायमचे असेल ह्यात शंका नाही! 

नामाच्या अभ्यासाला कोणतीही परिस्थिती चालते ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

This is one of the best quotes by Paramapoojya Baba Belsare 

to embrace 'Virakti' and 'Naama' in it's entirety! 

||श्रीराम समर्थ||

नामात निश्चिंत व्हावे! ~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

।।श्रीराम समर्थ।।

A New Page of the Blog

Hello!

||Shreeram Samarth||

Today a new page has been added to the blog -
Spiritual Definitions (व्याख्या).

The aim of this page is to add various descriptive yet to the point definitions of some spiritual terms that we read at various places but fail to exactly comprehend the meaning.

It was a definitive forte of Shri Brahmachaitanya Gondavalekar Maharaj to state such deep sentences that were Vedantic in truth, in a very subtle and comprehensible manner. I wish all the readers including those from different countries other than India, should reap the benefit of this blog and its content; so that bilingual (Marathi and English) definitions.

I earnestly wish all the readers are benefited and experience the divinity in the hustle bustle of daily life with these spiritual quotes by Shri Maharaj!

||Shreeram Jay Ram Jay Jay Ram||

दासबोधात वर्णन केलेले सद्गुरु लक्षण ~~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

दासबोधात वर्णन केलेले सद्गुरु लक्षण -

~~ परमपूज्य बाबा बेलसरे

n  सर्व विश्वाला भगवंताची अगाध लीला समजतात ते सद्गुरू.

n  सर्व प्राणीमात्रांना आत्मस्वरूपाने मीच आहे या आपलेपणाने अनुभवतात ते सद्गुरू.

n  जगातील दीन व दुःखी जीवांबद्दल ज्यांना अत्यंत करुणा वाटते ते सद्गुरू.

n  जगातील कोणतीही वस्तू आपल्याला हवी असे चुकून सुद्धा ज्यांना वाटत नाही ते सद्गुरू.

n  अखंड अभयता अनुभवल्यावर जे निरंतर प्रसन्न असतात ते सद्गुरू.

n  सुखात वा दुःखात, संपत्तीत वा विपत्तीत, मानप्रसंगी वा अपमानप्रसंगी, देहादुह्खात आणि दारिद्र्यात, आजारीपणात आणि अगदी अंतकाळी ज्यांचा भगवंतावरील भरोसा अगदी जशाच्या तसा सतेज राहतो ते सद्गुरू.

अशा सद्गुरूंचा सहवास भाग्याने लाभतो. पण ज्याला तो लाभतो, त्याचे मन आमूलाग्र बदलते. त्याचे अज्ञान विरळ होत जाते आणि संशय व विक्षेप मरून जातात.

सद्गुरुवर खरे प्रेम करता आले, तर आणखी काही साधन करण्याची जरूर नाही. अगदी मनापासून त्याचे होऊन राहावे, त्याचे मनापासून ऐकावे, त्याने दिलेले नाम घ्यावे आणि जे जे जीवनात घडेल त्यांमध्ये त्याचा हात आहे हे ओळखून समाधान ठेवावे, हाच समर्थांचा परमार्थ आहे!  

श्रीमहाराजांचे बोधवचन १०-

नाम –

१०) तुकारामबुवांची वाचा त्यांना अनावर झाली, ती सारखे नाम घेऊ लागली. याचा अर्थ असा की त्यांच्या कल्पनेच्या बाहेर नाम येऊ लागले. आपल्या शक्तीच्या बाहेर कार्य होणे ही भगवंताची कृपा होय. गाडी उतरंडीला लागली की जशी अति वेगात येते आणि आवरत नाही, तसे हे आहे.

~~ श्रीराम. नामाचा उद्रेक अशी ही स्थिती आहे! “अमृताची उकळी नाम तुझे” म्हणणारे तुकोबा नामात रंगून जातात यात नवल ते काय? आपल्या भारतात होऊन गेलेल्या जवळ जवळ सर्व संतांनी नामाची महती वर्णिली आहे. नाम म्हणजेच भगवंत आणि भगवंत म्हणजेच नाम- ही भावना जेव्हा साधकाच्या मनात दृढ होईल त्या दिवशी नाम घ्यावे लागणार नाही तर नाम आपोआप ओठी येईल असे संत सांगतात. भक्तिरसात बुडालेला भक्त आत्यंतिक प्रेमाने फक्त भगवंताला आर्त स्वरात हाक मारतो आणि ही हाक म्हणजेच त्याचे नाम! अशी हाक मारल्यावर तो भगवंत त्याचे कोड-कौतुक पुरवतो—त्याला परमार्थ मार्गात हात धरून पुढे घेऊन जातो.

वाचा अनावर होऊन नाम येणे ही अवस्था कान्हनगडचे स्वामी रामदास सुद्धा वर्णन करतात. ब्रह्मानंद महाराजांना जेव्हा त्यांचे पुतणे भीमराव यांनी विचारले, तुम्ही इतके शास्त्रपठण केलेले; मग तुम्ही इतके नाम कसे काय घेऊ शकलात? यावर ब्रह्मानंद महाराजांनी फार सुरेख उत्तर दिले आहे. ते म्हणाले, काही वेल भरमसाठ वाढतात. तसे जो कोणी मनापासून नामाला चिकटतो, त्याला नामच हात देते आणि शक्तीबाहेर नाम वाढत जाते. ती शक्ती वरील वचनात म्हटल्याप्रमाणे प्रत्यक्ष भगवंताची शक्ती असते.

जो साधक दृश्य विश्वाला बाजूला सारून व सद्गुरूंना शरण जाऊन अखंड नामात राहण्याचा प्रयत्न करतो, त्याला सद्गुरूच हात देतात. हेच सद्गुरूंचे ‘function’ आहे असे गुरुदेव रानडे म्हणत. हे साध्य होण्यासाठी गुरुदेव रानडेंनी दिलेला मंत्र मला फार उपयोगी पडला असे परमपूज्य बाबा बेलसरे मुद्दाम सांगतात- ते म्हणाले, “मी सुरुवात १० मिनिटांपासून केली आणि रोज १ मिनिट वाढवले. महिन्याभरात अर्धा तास वाढला!” याप्रमाणे प्रयत्न आणि सद्गुरू कृपा यांचे फळ म्हणजे वर विषद केलेला अनुभव! 

श्रीमहाराजांचे बोधवचन ९ --

नाम –

९) एक मनुष्य बैलगाडीमधून जाताना रस्त्यामध्ये पडला. एका सज्जन माणसाने त्याला तेथे पडलेला पाहून उचलला आणि आपल्या घरी नेला. तसे नुसते विषयात राहणे हा आड मार्ग आहे, नामात राहणे हा सरळ मार्ग आहे. आपण भगवंताच्या नामात पडून राहावे. त्यात राहिले की कोणीही संत भेटतो आणि आपले काम करतो. आपण सरळ मार्गात मात्र पडले पाहिजे.

~~ श्रीराम. सत्पुरुषाची भेट ही आयुष्यातली सामान्य घटना नव्हे. किंबहुना आयुष्यातल्या अनेकानेक घटनांपैकी या घटनेचा सर्वात महत्त्वाची व शुभ असा उल्लेख करणे प्राप्त आहे. मनुष्य जेव्हा परमार्थ मार्ग आक्रमण्यास सुरुवात करतो, तेव्हा परमात्म-दर्शन ही त्याची ओढ असते, शाश्वत शांती आणि अखंड समाधान हे त्याचे ध्येय असते. हे साध्य होण्यासाठी शिष्याने सद्गुरूंनी सांगितलेल्या साधनात कोणताही विकल्प न बाळगता राहणे हा एकच पर्याय आहे. सद्गुरू-कृपा होणे हे त्यामुळेच शक्य आहे. नाहीतर नाही.

                   

वरील बोधवचनातून अजून एक गोष्ट स्पष्ट होते ती म्हणजे, जरी अजून सद्गुरू भेट झाली नसेल, अनुग्रह प्राप्ती झाली नसेल, तरी सज्जन व्यक्तीने निराश होण्याचे कारण नाही. जर आपण मनापासून आणि अत्यंत तळमळीने भगवंताच्या नामात राहिलो आणि विवेकपूर्वक चांगल्या गोष्टीच आचरणात आणल्या, तर संत तुम्हाला शोधत येतील, हे महाराजांचे आश्वासन आहे. भक्ताला जशी भगवंताची ओढ असते, तशीच किंबहुना त्याहूनही जास्त ओढ भगवंताला सद्भक्ताची असते. संतांना- सत्पुरुषांना देखील साधनात तत्पर असणाऱ्या शिष्यापेक्षा दुसरा कोणी प्रिय असूच शकत नाही. “आपण सरळ मार्गात मात्र पडले पाहिजे” हे वाक्य सर्वात महत्त्वाचे आहे. मी काहीही करीन आणि संताने मला आपला म्हणावे हे शक्य नाही. तरीदेखील ते आपला म्हणतात कारण त्यांची करूणाच अपरंपार असते. परंतु, एक साधक-शिष्य म्हणून आपले काही कर्तव्य आहे की नाही? आणि जर अखंड समाधानाचे ध्येय डोळ्यांसमोर कायम असेल, तर साधक साधनात - नामात राहीलच. त्याशिवाय त्याला चैन पडणार नाही.

तेव्हा साधकाने “जनी निंद्य ते सर्व सोडोनि द्यावे, जनी वंद्य ते सर्व भावे करावे” या समर्थांच्या ओळी सतत स्मराव्या आणि तसे आपले आचरण शुद्ध आणि पवित्र राहावे यासाठी सद्गुरूंची प्रार्थना करावी! जो कोणी मनापासून नाम घेईल त्याला हे साधेल यात शंका नाही! 

"विषय" कशाला म्हणावे?

||श्रीराम समर्थ||